İstanbul’un kuzeybatı kesiminde, şehirleşmenin gölgesinde saklı kalmış bir doğa harikası olan Alibey Deresi, tarih boyunca bölgenin su ihtiyacını karşılayan önemli bir kaynaktır. Aynı zamanda çevresindeki yerleşim yerlerine can vermiş, sanayi ve şehirleşmeyle dönüşüm geçirmiş bir su yoludur.
Coğrafi Konum ve Kaynak
Alibey Deresi, İstanbul’un Avrupa Yakası’nda yer alır. Kaynağını Kemerburgaz ve Göktürk civarındaki ormanlık alanlardan alarak, Eyüpsultan’dan geçip Haliç’e dökülür. Yaklaşık 25 kilometrelik bir uzunluğa sahip olan bu dere, İstanbul’un en önemli yan su yollarından biridir.
Tarihî Arka Plan
Alibey Deresi’nin ismi, Osmanlı döneminde bölgede yaşamış Ali Bey adlı bir kişiden geldiği rivayet edilir. Tarihi boyunca İstanbul’un içme suyu ihtiyacını karşılayan çeşitli bent ve kemer sistemlerine bağlanmıştır. Mağlova Kemeri gibi önemli su yapıları, bu derenin taşıdığı suyu İstanbul’a ulaştırmak amacıyla inşa edilmiştir. Bu durum, Alibey Deresi’ni sadece doğal bir unsur değil, aynı zamanda mühendislik tarihi açısından da değerli kılar.
Alibeyköy Barajı ve Modern Kullanımı
1950’li yıllarda inşa edilen Alibeyköy Barajı, bu derenin sularını biriktirerek İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulmuştur. Baraj sayesinde su seviyesi kontrol altına alınmış ve taşkın riski azaltılmıştır. Günümüzde ise baraj çevresi, yürüyüş yolları ve rekreasyon alanlarıyla İstanbullular için nefes alma noktalarından biri haline gelmiştir.
Çevresel Sorunlar ve Kentsel Baskı
Ne yazık ki Alibey Deresi, İstanbul’un hızlı kentleşmesinden ve sanayileşmesinden olumsuz etkilenmiştir. Zamanla dere yatağına bırakılan atıklar, su kalitesinin düşmesine neden olmuş; ekosistem zarar görmüştür. Son yıllarda belediyeler ve çevre dernekleri tarafından temizlik ve ıslah çalışmaları başlatılmıştır. Özellikle Alibeyköy Viyadüğü ve çevresinde yapılan iyileştirme çalışmaları ile derenin eski canlılığına kavuşması hedeflenmektedir.
Ekoturizm ve Gelecek Perspektifi
Alibey Deresi ve çevresi, ekoturizm açısından hâlâ ciddi bir potansiyele sahiptir. Doğayla iç içe yürüyüş yolları, bisiklet parkurları ve gölet çevresi, şehir yaşamından kaçış arayanlar için cazip bir destinasyondur. Aynı zamanda çocuklara yönelik doğa eğitim alanları oluşturulması planlanmaktadır.
News
